Passende zorg vraagt om passende interventies

Het is belangrijk dat iedereen met een zorgvraag ook in de toekomst goede zorg kan krijgen. Dat gaat over zorg (of ondersteuning) die werkt, dicht bij de cliënt. Dit vraagt om passende zorg: een andere aanpak en een andere manier van denken van voorheen. Passende interventies spelen daarbij een belangrijke rol. Programmaleider Annemarie Koopman legt uit hoe dit zit en hoe een aantal koplopers uit de langdurige zorg concreet met verbeterslagen aan de slag gaat.

Annemarie is senior adviseur bij Vilans, ze is van origine verpleegkundige en werkte onder andere in de ouderenzorg. Ze weet dus uit eigen ervaring wat erbij komt kijken om de juiste zorg en ondersteuning te bieden aan cliënten en hoe lastig dit soms kan zijn. Annemarie neemt ons mee in de uitdaging waar het programma ‘Passende zorg | passende interventies’ voor staat.

Kiezen voor zorg die werkt

‘Het ministerie van Volksgezond, Welzijn en Sport (VWS) heeft Vilans al medio 2022 gevraagd om alle effectieve interventies (zorg die werkt) voor de langdurige zorg in kaart te brengen én te ontsluiten. VWS wil graag dat informatie over interventies in de toekomst makkelijk vindbaar en vergelijkbaar zijn. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat zorgverleners, mantelzorgers en bewoners of cliënten straks gemakkelijker een goede afweging kunnen maken om te bepalen welke interventie het beste past binnen de specifieke context van de cliënt. Nu gebeurt dat nog veel te weinig.’

Centrale plek voor interventies ontbreekt

‘We hebben daarom bij de start van het programma in kaart gebracht op welke websites interventies voor de langdurige zorg worden aangeboden. Dit resulteerde letterlijk in een lijst met honderden vindplekken. We hebben dit ingedikt tot zo’n 110 websites waarop minimaal vijf interventies te vinden zijn. En die lijst is nog steeds niet helemaal compleet. Er is dus niet één centrale plek waar je terecht kunt als je op zoek bent naar een interventie. Dat maakt het zoeken ernaar dus al ingewikkeld.’

Annemarie Koopman: bewust kiezen voor passende interventies levert meer kwaliteit van leven op

Veel verschillen

‘Ook zagen we dat interventies heel erg van elkaar verschillen, het varieert van methodieken tot richtlijnen en de ene interventie is uitvoerig beschreven, de andere heel summier. Ook de mate van bewijsvoering verschilt en iedereen gebruikt weer andere taal om interventies te beschrijven.

Tegelijkertijd zien we ook dat zorgprofessionals vooral bij collega’s te rade gaan als ze op zoek zijn naar een andere aanpak of interventie. En als ze toch online zoeken, dan vergelijken ze interventies nog nauwelijks met elkaar. Maar vanuit passende zorg zou je dat laatste juist wel willen.’

Voorkomen dat de zorg vastloopt

‘Als er bewuster wordt gekozen voor passende interventies, levert dit meer kwaliteit van leven op voor de cliënt. En als je interventies straks sneller kunt vinden en vergelijken, dan leidt dit ook nog eens tot kostbare tijdswinst voor zowel zorgverleners als voor mantelzorgers.

De missie van passende zorg is dat de zorg in 2040 optimaal bedraagt aan het gezond (samen)leven van alle mensen in Nederland. Door slimmer gebruik te maken van de beschikbare mensen en middelen en met de laagst mogelijk impact op klimaat en milieu. Passende zorg is een beweging die we met elkaar moeten inzetten om te voorkomen dat de zorg straks vastloopt.

Bijdragen aan beweging naar passende zorg

‘Vilans levert graag een bijdrage aan deze beweging naar passende zorg en neemt in dit programma op verzoek van VWS het voortouw, maar we doen dit samen met alle relevante stakeholders uit de langdurige zorg.

Daarom hebben we een bijeenkomst georganiseerd om alle stakeholders bij te praten over hoe het nu staat met interventies. Ook hebben we ze meegenomen in de uitdagingen waar we met elkaar voor staan als we interventies beter vindbaar en vergelijkbaar willen maken. Daarbij moeten we ook rekening houden met ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence en hier slim op inspelen.’

Koplopers aan de slag

‘Het advies van vrijwel alle stakeholders was: denk groot, begin klein. Daarom gaan we aan de hand van vier concrete zorgvragen en bijpassende interventies met een aantal koplopers (zoals eigenaren van vindplekken) kijken wat er moet gebeuren om op termijn alle interventies in de langdurige zorg beter vindbaar en vergelijkbaar te maken.’

Gebruikersperspectief van zorgprofessional centraal

‘In twee focusgroepen gaan we samen aan de slag. We gaan dan onder meer kijken welke verbeterslagen we kunnen doorvoeren en hoe we kunnen komen tot een eenduidige beschrijving van de begrippen uit passende zorg, zoals duurzaamheid en houdbaarheid. Bij al deze verbeterslagen zetten we het gebruikersperspectief van de zorgprofessional centraal. Dit doen we samen met onder meer Trimbos, Thuisarts.nl, Kennisplein Gehandicaptensector, Movisie, Alzheimer Nederland, Zorginsituut Nederland en V&VN.

Tegelijk kijken we ook naar andere interessante ontwikkelingen, zoals een online zoekhulp. Aansluitend willen we deze bevindingen weer uitrollen naar de overige stakeholders en andere vindplekken van interventies. Zo werken we samen aan het verbeteren van de kennisinfrastructuur van interventies voor de langdurige zorg.’

Wanneer is het programma geslaagd?

‘Het is geslaagd als we een goed overzicht hebben van alle betrouwbare vindplekken van werkende interventies voor de langdurige zorg. En als die interventies door de vindplekken zo worden aangeboden dat ze eenvoudig vindbaar en vergelijkbaar zijn voor de gebruikers.

De weg is dan vrij voor zorgprofessionals, mantelzorgers en cliënten om bewust te kiezen voor passende interventies. Dat laatste vraagt nog wel een belangrijke omslag in de manier van denken en werken. Dat is een omslag die we als maatschappij echt nog met elkaar moeten maken in de beweging naar passende zorg. Maar dit programma levert daarvoor wel een belangrijke randvoorwaarde.’