Waarom schoon werken zo belangrijk is in de gehandicaptenzorg

‘Waarom moet het hier zo schoon zijn? Thuis poets ik ook maar 1 keer per week. En onze cliënten wonen net als thuis. In een ziekenhuis of verpleeghuis met oudere bewoners snap ik dat het heel schoon moet zijn. Maar hier?’

Deze reactie hoor ik veel en begrijp ik helemaal. Want als iemand tegen mij zegt: ‘Spring in de sloot’, vraag ik ook eerst ‘waarom’. Geen antwoord? Dan spring ik voorlopig niet. Logisch dus als mensen zich niet houden aan hygiënemaatregelen. Je moet weten waarom ze er zijn en wat ze opleveren. Je leest meer hierover in deze blog van Charlotte Michels, deskundige infectiepreventie.

Waarom is hygiëne dan zo belangrijk voor je cliënten?

Allereerst hebben veel mensen met een beperking een minder grote weerstand dan iemand zonder beperking. Die verlaagde weerstand kan komen door een syndroom. Het kan ook komen door het gebruik van een katheter of sondevoeding. Of het komt door onhygiënisch handelen van de cliënt zelf.

Daarnaast stijgt de gemiddelde leeftijd van cliënten. Misschien zie je dat ook al bij je eigen groep cliënten. Die hogere leeftijd betekent een verhoogd risico op infecties. Dit komt bijvoorbeeld door een kwetsbare huid, darmen die minder goed werken of door minder spierkracht om slijm op te hoesten. Hierdoor ontstaan eerder infecties aan de luchtwegen. Daarom is hygiëne zo belangrijk, ook in de gehandicaptenzorg. En al zijn deze risico’s vrij bekend, toch wordt er vaak niet aan gedacht.

We kennen deze risico’s vooral uit onderzoeken en ervaringen uit andere sectoren, zoals de verpleeghuiszorg en thuiszorg. Voor de gehandicaptensector is weinig onderzoek gedaan naar het effect van hygiënemaatregelen. Maar het is logisch dat handen wassen in iedere zorgsituatie hetzelfde is om echt schone handen te krijgen.

Wat is het grootste risico?

Het grootste risico op verspreiding ben je zelf helaas. Gewoon door je werk te doen, is er een groot risico op verspreiding. Je voert nu eenmaal handelingen uit waarbij je intensief contact hebt met (de huid en lichaamsvloeistoffen van) een cliënt.

Je pikt veel bacteriën van een cliënt op, vooral via je handen. En dan ga je naar de volgende cliënt. Makkelijker kunnen bacteriën en virussen zich niet verspreiden! Soms neem je ook materialen mee naar een volgende cliënt die net gebruikt zijn bij een ander. Dus alleen door je werk te doen veroorzaak je risico’s. Dit betekent ook gelijk dat je heel veel invloed hebt op het risico verkleinen, zoals het wassen van je handen en het schoonhouden van materialen.

Bij cliënten die alleen coaching krijgen en bijna niet met de handen aangeraakt worden, zijn de risico’s op overdracht van vervelende bacteriën en virussen natuurlijk veel lager. Maar de risico’s zijn er wel. Belangrijk om daar aandacht voor te hebben.

Uitbraak wil je zo snel mogelijk stoppen

Uiteindelijk wil iedere zorgprofessional goede zorg aan cliënten geven. Daar horen natuurlijk ook hygiënemaatregelen bij. Het is tenslotte niet de bedoeling dat een uitbraak met buikgriep pas stopt als iedereen ziek is geweest. Het is belangrijk dat de uitbraak eerder stopt, omdat je de juiste maatregelen neemt. Overdracht door jouw handelen wil je echt voorkomen.

Welke maatregelen zijn het belangrijkst?

Hoe je als organisatie het beste hygiënemaatregelen zou moeten invoeren, en in welke mate; dat is nog niet helemaal duidelijk. Pak in ieder geval altijd de grootste risico’s als eerste aan. Dat betekent eerder moeite doen om medewerkers hun handen te laten wassen als ze bijvoorbeeld incontinentiemateriaal verschoond hebben. En minder moeite doen om de vloer vaker te laten schoonmaken.

Op deze manier kun je in ieder geval voorrang geven aan bepaalde maatregelen. Het is dan wel belangrijk dat je de risico’s goed moet inschatten. Een deskundige infectiepreventie kan je hierbij helpen.